2012-05-11

EGIPTO: GOGOAN HARTZEKO DATUAK

Wordle: ANTZINAKO EGIPTO
ANIMALIA  JAINKOA
Egiptoarrek uste zuten beren jainko eta jainkosek giza edo animalia itxura izan zezaketela ( animaliaren burua izanda giza itxurakoa izatea ere bai). Anubis, hildakoen jainkoetako bat, zakurra edo txakala zen.

BELTZA, ZORTE ONAREN KOLOREA

Zenbait eskultura harri gris ilunez edo beltzez zeuden eginda. Beltzak zorte ona ematen zuen; izan ere, Niloko uholdeek utzitako lokatz emankorraren kolorea zen.

PAPIROA

Antzina, oso ohikoa zen papiroa Egipton. Gauza askotarako erabili ohi zen, besteak beste papera egiteko.

ERREGE KOROAK

Erregeak Goi Egiptoko Koroa Zuria edo Behe Egiptoko Koroa Gorria zeramatela irudikatzen zituzten. Batzuetan, bi koroen arteko konbinazioa eramaten zuten, herrialde osoa gobernatzen zuten seinale.
Faraoiak oso dotore janzten ziren eta koroatzearen ondoren zenbait 
ezaugarri jasotzen 
Zituzten erregetzan erabiltzeko.Bular gainean flageloa, zigor elementua edo 

Njej zetroa gurutzatzen zuen.Gurutzatua baita Heka zetroa, edo bakuloa. Biek Osiris jainkoa errepresentatzen dute. Boterea adierazten dute.
Bekokian kobra errepresentatzen zuena, etsaietatik babesteko bere su kiskalgarriaren bitartez.Batzuetan faraoiari bi lurraldeetako jauna edo herrialde bikoitzaren jauna edo Horus ahalguztiduna deitzen zitzaion.



MEMORIALA

Egiptoko aurreneko erregeetako batzuek agindu zuten beren gertaerak harri esteletan idazteko. 
Hau Narmer (Menes) erregearen Paleta da, ziurrenik Egipto bateratuaren lehenengo erregea izan zenarena. 
Paletak borrokaldietako garaipenak oroitzen ditu.
Narmerren Paleta ,1898an aurkitua, arbelezko plaka bat da, 64 zentimetroko garaiera eta 45eko zabalera duena.Kairoko Egiptoar Museoan dago, eta,  adituen arabera, Egiptoren elkartzea irudikatzen du.
Paletaren aurrealdean Narmer erregea dago, Goi Egiptoko  koroa zuriarekin tamaina handian, Goi Egiptok Behe Egiptorekiko zuen nagusitasuna adierazten duena.
Horus jainkoa, erregearen jainkotasunaren ikurra, papiro batzuen gainean dago,  Sei papiroek, konkistan zehar sei mila hildako egon zirela adierazten dute.
Paletaren atzealdean goikaldeko zatian, faraoia agertzen da koroa gorriarekin, Behe Egiptorekiko  nagusitasunaren ikurra. Behealdean, bi animalia bitxi irudikatuak daude, lepoak elkarlotuta dituztenak.z agertzen da erregea, bere etsaiak zanpatzen dituen zezen batekin irudikatua.

OBELISKOA

Zutabe karratu altu hauek monumentuak ziren. Aldeak idatziz estaltzen ziren; eta azken errematea, piramide formaz zizelkatua. Obeliskoak Inperio Ertainean (K.a. 1987-1640) hasi ziren agertzen eta binaka eraikitzen zituzten tenpluen aurrealdean. Obeliskoen aurpegietan, hieroglifikoak zizelatzen ziren. Zenbait kasutan, urrez eta zilarrez egindako aleazioaz estalitako erregearen irudia jartzen zuten piramidioian.


Hauek bezalako batzuk eraman egin dituzte beste zenbait herrialdetara:

Parisen dagoen obelisko Inperio Berriaren ( K.a. 1540.1075) garaian eraiki zen. Garai hartan, Inperioaren hiriburua Tebas hiria zen. Gaur egun, hiri horren izena Luxor da eta Inperio Berriko tenplu harrigarrienetariko bi oraindik ere egoera onean daude bertan: Luxorreko tenplua eta Karnak-eko tenplua.

Luxorreko tenpluan bi obelisko zeuden.Bata,25,03metro altu da eta oraindik bertan dago baina bestea,22,83m-ko altuera eta 230 tonako pisua zuena, Muhammad Ali Pasha orduko Egiptoko erregeordeak Luis Felipe I.a Frantziako erregeari eman zion 1836an. Horixe da, hain zuzen, Parisko Concorde enparantzan dagoena.
Londresen, British Museumean Nektanebo II.aren obeliskoa dago. Cleopatra-orratzak bi obelisko bikiak dira. Tutmosis III.faraoiak, K.a. XV.mendean zizelkatzea agindu zituen.

Gaur egun Londresen eta New Yorken aurkitzen dira.Gaur egun Erroman hamahiru obelisko daude.Inportanteenetaariko bat Vaticanon dago.Caligula enperadoreak Erromara ekarri zuen,Inperioak Egipton konkistatutako altxorretako lagin bat bezala1585. urtean, Sixto V. Aita Santuak gaur egun dagoen lekura eramatea agindu zuen.Obeliskoa mugitzeko 900 gizon, 140 zaldi eta 47 polea erabili zituzten.Erroman dauden beste obelisko:

Flaminio eta Macuteo obeliskoak ere bai  Erroman daude.

No hay comentarios: